Descifrando as claves electorais

As do vindeiro 22 de maio serán unhas eleccións municipais con moitas incógnitas (como tantas outras). ¿Romperá o BNG o teito eleitoral do 2007 ou sufrirá as consecuencias da súa convulsa lexislatura? ¿Producirase o efecto "R-evolución" no PSOE ou se verá arrastrado pola recesión que padece a nivel galego e estatal? ¿Igualará Juan Domingo o apoio maioritario que o PP só acadou no 1999 ou continuará a ser un reducto do centro-dereita nun concello de esquerdas? ¿Que repercusión terá a reunificación da esquerda non-identitaria? ¿Acadará representación plenaria Mugardos na Esquerda?

O primeiro que fixen foi observar as tendencias electorais dos últimos 20 anos, que é ata onde se pode consultar dende o portal electoral do Ministerio do Interior. Ao facelo comezan a abrollar os datos:

• O poder electoral dos partidos autodenominados "de esquerda" é abafante. Ainda cos mellores resultados acadados polo PP (1999) só atinxiu o 35,5% dos votos e 5 edís, lonxe dos 7 que lle permitirían gobernar. A ausencia de socios naturais do PP é unha das súas principais feblezas, nun concello co voto tran fragmentado como Mugardos. Con todo, neses mesmos 20 anos ningunha outra candidatura acadou, por ela mesma, ese teito electoral.
• O record está nos 5. Acadáronos EU-IU (1991), PP (1999) e BNG (2007). Lonxe queda a maioría absoluta do Partido Comunista no 1979, con 7 edís; ou os 6 acadados polo mesmo partido no 1983.
• O vía crucis do PP. O papel do PP en Mugardos é complicado. Logo de pasar a lexislatura 1999-2003 na oposición ainda sendo a forza máis votada (PP 5, PSOE 3, BNG 2, EdeG-OV 2, EU-IU 1), recibiu un forte revés nas municipais do 2003. Unha das claves podería ser que naquela campaña catro das cinco candidaturas presentábanse facendo balanzo da xestión no cuatripartito. O PP quedaba á marxe desa batalla. O feito de que ainda co seu mellor resultado ficase lonxe do poder facíalle perder tamén a imaxe de alternativa real de goberno. Retrocedía nun 30%.
• De Reganosa a Esquerda re-Unida. As contínuas divisións da que chamarei esquerda non-identitaria (ENI) minguaron notablemente a súa forza ata o punto de percibirse como residual. Esta apariencia, porén, pode resultar enganosa. De computar en conxunto as súas diferentes candidaturas atoparíamonos cunha poderosa alternativa cun chan electoral do 20,4%, moi semellante ao do PSOE (20,6%). Máis aínda: tería sido a forza maioritaria no 2003, provocando un resultado ben distinto: ENI 4, BNG 3, PP 3, PSOE 3. Porén, tampouco hai que esquecer que a escisión encabezada por Manuel Fariña mantiña a respecto de Reganosa unha posición diametralmente oposta á de Pilar Díaz nos tempos onde o debate sobre a pranta de gas protagonizaba a actualidade política. Dezaseis anos despois da súa última ruptura, e co debate gasístico en letargo (que non finiquitado), EU-IU volve a ser a única candidatura en representación desa corrente.
• A encrucillada do PSOE. O PSdeG-PSOE preséntase ao 22-M logo de obter o pior resultado da súa historia en Mugardos nas anteriores eleccións (20,6%). Carlos Fernández presentará unha candidatura renovada, con importante presenza de xente moza e un carácter afable como principais valores fronte ao goberno crispado do BNG de Xosé Fernández Barcia. Na súa contra xoga a coxuntura política negativa que atravesa o PSOE en Galicia e no Estado. No 2003, en pleno "efecto ZP", con Touriño na Xunta e cun candidato (Juan Fernández) tamén de estrea e ampla popularidade na vila, tocou fondo. Non será doado reaxir.
• O aplausómetro de Barcia. Nos últimos oito anos o Concello de Mugardos contou cuns recusos económicos excepcionais (7 millóns de euros da posta en marcha de Reganosa, bonanza económica, Plan E) que atoparon a Xosé Fernández Barcia na Alcaldía. O BNG estaría en condicións de rachar rexistros, mais nos últimos catro anos viuse sacudido polo escándalo medidático do caso Virgin e a inestabilidade interna no goberno municipal e na propia Asemblea Local, coa baixa conxunta de case un terzo da súa militancia por mor das irregularidades que fixeron de Barcia o candidato do BNG. Hai unha máxima que afirma que o electorado sempre castiga aos partidos divididos. O crecemento dos nacionalistas, ademais, viría parello ao descenso dos apoios de un ou varios dos seus rivais e estes, nembargantes, semellan andar preto dos límites que marca o seu voto cautivo. O discurso da "maioría absoluta" que tentou trasladar no 2007 será complicado que calle nesta ocasión e ao cabeza de lista faríalle falla algo máis que rebaixar o seu personalismo se non quere ver truncados os seus anceios de igualar a Ramón Toimil con 12 anos á fronte do Concello.
• A incógnita do debutante. Desaparecidos da escea Independientes por Mugardos (desafectos de EU-IU) e Acción por Mugardos (desafectos do PP), abrolla unha "Alternativa de Esquerdas do Povo Galego", con candidaturas irmáns noutros once concellos e cun plantexamento "soberanista" que tentará absorver un electorado descontento agora co BNG e o xiro á dereita comandado por Barcia. A súa proposta di pretender derrubar algunhas inercias electorais e esvaer a estratexia personalista do culto ao cabeza de lista, mais na súa contra xogará xustamente ese descoñecemento das persoas, a irrupción tardía na carreira electoral e a nula cobertura mediática dos medios de comunicación tradicionais, que xa veñen ignorando a EU-IU. Poderían ser a evidencia do espazo perdido polo BNG á esquerda e unha das súas claves será a capacidade de mobilización do electorado abstencionista que lles sería receptivo.
• A loita polo 13º asento no pleno. Nas municipais do 2007 o PP mantivo o seu terceiro asento por 22 votos que de non obtelos concederíanlle o segundo a EU-IU. Máis aínda: catro anos atrás, nas municipais do 2003, o BNG facíase co cuarto concelleiro por unicamente 3 votos, privando tamén a EU-IU do segundo. Máis lonxe quedaba o BNG nas municipais do 1999 de quitarlle un a EdeG-OV (77 votos). Foi nas dúas últimas citas onde moi pouquiños votos cambiaron o panorama político. O 22-M poden volver a ser determinantes. Fagan as súas apostas.